en

MAKBET

Makbet:

opera w 4 aktach

Kompozytor:

Giuseppe Verdi

Libretto:

Francesco Piave i Andrea Maffei na podstawie tragedii Williama Szekspira. Spektakl w języku włoskim

Produkcja:

Opera Narodowa Ukrainy im. Tarasa Szewczenki w Kijowie

Premiera na kijowskiej scenie:

28.06.2007 r.

Na XXXI BFO:

11.05.2025 r., godz. 18.00

Czas trwania:

190 minut + dwie przerwy (cz. I - 1 godzina i 15 min. + przerwa, cz. II - 40 min. + przerwa, cz. III - 1 godzina i 15 min.)

Realizatorzy

Reżyseria:

Italo Nunziata

Kierownictwo muzyczne:

Wołodymyr Kożukhar

Dyrygent:

Alla Kulbaba

Scenografia:

Maria Lewytska

Kierownictwo chóru:

Lew Wenedyktow

Chórmistrz:

Oleksandr Tarasenko

Reżyser kierujący spektaklem:

Wiktoria Kovnir

obsada

Makbet, dowódca wojsk króla Duncana:

Gennadiy Waszczenko

Banko, dowódca armii króla Duncana:

Sergiej Kownir

Lady Makbet, żona Makbeta:

Wiktoria Chenska

Dama Lady Makbet:

Natalia Nikolaszin

Makduf, szkocki szlachcic:

Aleksander Nikiforow

Malcolm, syn króla Duncana:

Sergiej Paszczuk

Lekarz:

Oleksandr Bojko

Sługa Makbeta:

Oleksandr Bojko

Płatny zabójca:

Oleksandr Bojko

Duchy:

Olga Matuszenko, Switłana Godlewska

Opis

Nie miłość, lecz żądza władzy i konflikty moralne napędzają tu akcję. Tak jest w „Makbecie” - pierwszej z szekspirowskich oper Giuseppe Verdiego, którą na finał XXXI BFO przywiozą nasi Goście z Opery Narodowej Ukrainy im. Tarasa Szewczenki w Kijowie.

Gennadiy Waszczenko jako Makbet w inscenizacji Opery Narodowej Ukrainy Fot. Volodymyr Raievskyi

Verdi, będąc wielkim miłośnikiem twórczości Szekspira, z pomocą librecistów Francesca Marii Piavego i Andrea Maffei w swym operowym arcydziele zgłębia psychologiczny portret głównych bohaterów - słabości i ambicje Makbeta oraz Lady Makbet, prowadzące do zbrodni.

Inscenizację dla Narodowej Opery Ukrainy przygotował – ceniony za swój wkład w odrodzenie i nowoczesne spojrzenie na dzieła operowe z XVIII i XIX w. – włoski reżyser Italo Nunziata. I chociaż premiera sztuki na scenie kijowskiej miała miejsce w połowie 2007 roku, to wpisana w dzieło Verdiego demoniczność jako pierwotna podstawa wszystkiego, co się dzieje, koresponduje z tragizmem wojny toczącej się w Ukrainie.

Brak spektakli w najbliższej przyszłości

Śledź nasze social media

Nie miłość, lecz żądza władzy, wewnętrzne konflikty i narastające poczucie winy napędzają akcję Makbeta – jednej z najmroczniejszych oper Giuseppe Verdiego. W inscenizacji Narodowej Opery Ukrainy z Kijowa, zaprezentowanej na zakończenie XXXI Bydgoskiego Festiwalu Operowego, nie szukano nowoczesnych efektów. Zamiast tego otrzymaliśmy spektakl tradycyjny, niemal statyczny, ale skoncentrowany na muzycznej precyzji i sile głosu – zwłaszcza głosów męskich.
W czasach, gdy europejskie sceny operowe coraz częściej odczytują klasykę przez pryzmat współczesnych lęków, diagnoz społecznych i estetycznych eksperymentów, kijowski Makbet wydaje się iść pod prąd. Nie dlatego, że ignoruje współczesność – przeciwnie, zanurza się w niej głęboko, lecz czyni to poprzez ciszę, oszczędność środków i muzyczny rygor, a nie reżyserską rewoltę.
Zestawienie z nowymi realizacjami Makbeta, choćby z Frankfurtu czy Berlina, gdzie Lady Makbet staje się symbolem uzależnienia i psychicznej degeneracji władzy, jeszcze dobitniej podkreśla wyjątkowość kijowskiej propozycji. Niemieckie teatry oferują inscenizacje pełne ruchu, dramatycznych gestów i gęstej symboliki. Tam intensywność przekazu rodzi się z ekspresji obrazu i psychologicznej wiwisekcji. W Kijowie natomiast wszystko zostaje sprowadzone do głosu, muzyki i napięć wewnętrznych. Monumentalna scenografia Marii Lewytskiej, precyzyjna reżyseria Italo Nunziaty i ciemna, wyważona estetyka budują przestrzeń niemal rytualną. To teatr ceremonialny, nasycony świadomością ciężaru opowieści. Ruch jest ograniczony do minimum, światło działa jak dramaturg, a kostiumy – choć stylizowane – pozostają klarowne i nieprzeładowane. Nie szuka się tu efektu – dramat rozgrywa się w środku postaci, w brzmieniu frazy, w napięciu między harmonią a dysonansem.
Pod kierownictwem muzycznym Wołodymyra Kożukhara i dyrygentki Ałły Kulbaby orkiestra oraz chór (przygotowany przez Lwa Wenedyktowa i Oleksandra Tarasenkę) stworzyli gęstą, przeszywającą aurę – z jednej strony brutalną, z drugiej niemal metafizyczną. To nie obraz, ale dźwięk niósł emocje.
Największe wrażenie robiły sceny z udziałem chóru i wiedźm – w statycznej strukturze spektaklu to one wprowadzały ruch, napięcie i symbolikę. Te sekwencje – w warstwie dźwiękowej, wizualnej i świetlnej – tworzyły niemal mistyczny krajobraz sceniczny. Były nie tylko sugestywne teatralnie, ale też emocjonalnie poruszające. Ich siłę wzmacniała znakomita praca chóru i gęstość orkiestrowej faktury.
W warstwie wykonawczej szczególnie wyróżniał się Sergiej Kownir jako Banko – jego głęboki, szlachetny bas zachwycał czystością i siłą wyrazu. Gennadiy Waszczenko stworzył wiarygodnego Makbeta – silnego wodza, którego ambicja powoli wytraca sumienie. Jego głos był nośny, dobrze prowadzony i pełen wewnętrznego napięcia, a postać bohatera skonstruowana z imponującą konsekwencją.
Złożoną ewolucję przeszła także Lady Makbet w interpretacji Wiktorii Chenskiej. Początkowo jej sopran – dobrze osadzony w średnicy – wydawał się w górnych rejestrach zbyt agresywny, chwilami nawet nieco krzykliwy. Dopiero w scenie lunatycznego szaleństwa artystka pokazała pełnię swoich możliwości. Wyciszenie, kruche piano i psychiczny rozpad bohaterki zostały oddane z przejmującą delikatnością. Nie było tu efektowności – było powolne zanurzenie się w ciemność.
Warto też wspomnieć Aleksandra Nikiforowa jako Makdufa – jego aria w IV akcie była jednym z najbardziej poruszających momentów wieczoru. Prosta w środkach, lecz przepełniona autentycznym bólem, stanowiła kontrapunkt dla mrocznej ścieżki tytułowego bohatera.
Choć od premiery tej inscenizacji minęło już niemal dwadzieścia lat (2007), spektakl nie stracił na aktualności – przeciwnie, w świetle wojny toczącej się dziś w Ukrainie zyskał nowy, poruszający wymiar. W tej perspektywie statyczność inscenizacji przestaje być ograniczeniem – staje się znakiem. Jakby wszystko, co najważniejsze, działo się nie na zewnątrz, lecz głęboko w środku: w drżeniu głosu, w napięciu między ciszą a wybuchem.
Opera Verdiego – skomponowana z miłości do Shakespeare’a, ale i z potrzeby zgłębienia ludzkiej psychiki – w kijowskim wydaniu nie była spektakularna. Była przenikliwa. Zamiast efektów dostaliśmy skupienie. Zamiast inscenizacyjnych rewolucji – świadomość ciężaru. To klasyka, która dziś przemawia mocniej niż wiele przedstawień krzyczących nowoczesnością. To teatr stworzony nie z potrzeby pokazania, ale z potrzeby przeżycia. A to, w obecnych czasach, znaczy więcej niż kiedykolwiek.

Makbet bez rewolucji, ale z ciężarem wojny - Wiesław Kowalski, portal teatrdlawszystkich.eu

„Makbet” i owacja na stojąco na zakończenie 31. Bydgoskiego Festiwalu Operowego - Urszula Guźlecka, TVP3 Bydgoszcz

(...) choć kijowska premiera Makbeta odbywała się w zupełnie innych realiach geopolitycznych (miała miejsce w roku 2007), dzisiaj opera ta, podobnie jak wystawiony w 2023 roku podczas Festiwalu Nabucco, staje się symbolem walczącej Ukrainy, co szczególnie dobitnie wybrzmiewa, gdy chór szkockich wygnańców (wspaniały chór przygotowany przez Lwa Wenedyktowa) intonuje przejmujące słowa „Uciśniona ojczyzno…” – w skupieniu, bez przerysowania, bez epatowania zbędnym dramatyzmem. Wspomaga to spójna warstwa wizualna (scenografia i kostiumy Maria Lewitska) bogata w odcienie szarości prostych brył, dopełniana przepięknymi arrasami (zderzenie majestatycznego złota z krwawą czerwienią) oraz stylizowanymi kostiumami bohaterów opery. Żywiej, acz w dość zadziwiającym muzycznym anturażu – ale to decyzja Verdiego, prezentuje się jedynie orszak przepowiadających przyszłość diabolicznych czarownic (trzygłosowy chór żeński, na początku może nieco niepewny, ale z każdą chwilą coraz bardziej zgrany i barwowo stopliwy).

(...)

Siłą spektaklu były wspaniałe głosy męskie, z których największy podziw wzbudził Sergiej Kownir jako Banko. Kultura głosu, piękna, głęboka barwa, możliwości techniczne, dynamiczne i artykulacyjne – jednym słowem artystyczna ŚWIADOMOŚĆ, wszystko to sprawiło, że trudno było pogodzić się z tak szybkim uśmierceniem go przez Szekspira. Sergiej Kownir musiał cierpliwie czekać, by po zakończonym spektaklu odebrać najgłośniejsze oklaski i okrzyki podziwu za tak wspaniały występ. Bardzo dobrze zaprezentowali się także Gennadiy Waszczenko w roli tytułowej oraz Aleksander Nikiforow jako Makduf.Dość sprawną orkiestrę poprowadziła Wiktoria Kownir budując dramaturgię przedstawienia, wspaniale różnicując nastrój zmieniających się scen i obrazów.

Po zakończonym owacjami na stojąco XXXI Bydgoskim Festiwalu Operowym, za który całemu Zespołowi Opery Nova pięknie dziękujemy, wychodząc w ciemności wieczoru łączyliśmy się z ukraińskimi Artystami słowami Szekspira, stanowiącymi motto spektaklu: „Żyjmy nadzieją, jak mówią prorocy. / Dzień w końcu staje po najdłużej nocy”.

Ukraiński manifest wyrażony słowami Szekspira i muzyką Verdiego - Barbara Mielcarek-Krzyżanowska, e-Teatr.pl

{title}

11-06-2025

Nowy sezon, nowe emocje! Bilety na wrzesień w sprzedaży od 3 CZERWCA

Różnorodny repertuarowo wrzesień w Operze Nova rozpocznie 69. sezon artystyczny, który będzie obfitować w moc wydarzeń i wrażeń artystycznych. Bilety na pierwsze spektakle nowego sezonu w kasie Opery oraz w sprzedaży online od wtorku, 3 czerwca.

{title}

09-06-2025

„Carmen” popremierowo uwodzi na naszej scenie

(…) Największą zaletą bydgoskiego spektaklu jest wysoki poziom całego zespołu, który dobrze zaprezentował się w choreografii, wymagającej ogromnej precyzji. Tu mężczyźni chcą udowodnić swą siłę wobec kobiet, a one wcale nie zamierzają być im uległe - napisał Jacek Marczyński na łamach „Ruchu Muzycznego”, recenzując „Carmen” w choreografii Johana Ingera, którą jako pierwszy w Polsce wykonuje Balet Opery Nova.Już w najbliższy czerwcowy weekend (13, 14 i 15 VI) zapraszamy na opo...

{title}

16-05-2025

Dojście do Opery tymczasowo utrudnione

Od soboty (14 czerwca) tramwaje wracają na tory ul. Marszałka F. Focha, a to oznacza, że ponownie będzie można dotrzeć na nasze spektakle, wysiadając na przystanku Focha/Opera. Nadal trzeba jednak liczyć się z utrudnieniami dla pieszych - zamknięty jest odcinek chodnika przy placu budowy IV kręgu Opery w związku z powstawaniem kolektora deszczowego oraz remontem ulicy Karmelickiej.

{title}

30-04-2025

Dwie operetki i baletowa „Carmen” na finał sezonu w Operze Nova

Baletowa Carmen, po premierze na inaugurację XXXI BFO, w czerwcu powraca na naszą scenę! Ponadto, na zakończenie sezonu artystycznego lista znakomitych dzieł w wyśmienitych inscenizacjach. Zapraszamy do Opery Nova!